|
Ada
|
Spomenik žrtvama na Jevrejskom groblju
|
Ulica Grobljanska 2
|
1948
|
|
|
Nakon povratka u Adu, preživeli Holokausta su popravili zgradu sinagoge oštećene za vreme rata i u nju postavili spomenik žrtvama Holokausta. Spomenik je 1948. godine - uoči iseljenja preživelih u Izrael, prebačen na Jevrejsko groblje. Na vrhu spomenika pravougaone forme ispisane su godine '1941-1945', ispod se nalazi ploča sa posvetom na hebrejskom jeziku poslednjem rabinu u Adi, Abrahamu Davidu Hofmanu. Ispod posvete rabinu su ugravirana imena žrtava po abecednom redu napisana u kombinaciji mađarske, nemačke i srpsko-hrvatske ortografije (na primer, prezimena Dajč i Fišer su napisana na srpsko-hrvatskom, dok su Fränkel, Müller na nemačkom jeziku, lična imena Jene i Roži na sprsko-hrvatskom, a imena Sámuel i Klára na mađarskom, itd). Na vodoravnom delu, koji je u veoma lošem stanju, nalazi se polukružna mermerna ploča sa ugraviranim Magen Davidom, u čijim kracima se nalaze slova ת ש ג ד ה ק – koja označavaju godine: 1942-3, 1943-4, 1944-5 - (תש'ג), (תש'ד), (תש'ה), dok slovo 'ק' stoji za
'לפרט קטן' - isključujući hiljade. Natpis na hebrejskom glasi:
'אבינו מלכנו נקום לעינינו נקמת דם עבדיך השפוך' – Oče naš, kralju naš, neka se pokaže pred očima našim osveta nad neznabošcima za prolitu krv sluga Tvojih' (Psalam 79:10). Ostatak epitafa je skoro nečitljiv. Može se pročitati:
'שמות הקדושים מקהילתינו שנהרגו ונשרפו על קד' ה'ש באושוויץ, באוקריינא, בהונגריא ובגרמניה'– Imena mučenika iz naše zajednice koji su ubijeni i spaljeni za posvećenje Imena u Aušvicu, Ukrajini, Mađarskoj i Nemačkoj. Izbor motiva i sadržaj natpisa, svedoče o dominantno ortodoksnom karakteru ove zajednice.
|